SASKIA VAN UYLENBURGH- Paula Bär-Giese soprano & virginal
REMBRANDT - Hans Meijer lute
ADRIAEN SMOUT - Hein Hof organ & harpsichord
Nog geen dertig zou ze worden, het kleine meisje dat in 1612 als achtste kind in het gezin van Rombertus van Uylenburgh en Sjoukje Ozinga werd geboren. Wat waren de ouders blij met hun laatste kindje! Maar lang zou hun geluk niet duren want de dood sloeg al snel toe. Moeder stierf toen de kleine Saskia zeven was. Haar vader was burgemeester van Leeuwarden en juridisch adviseur van Willem de Zwijger, die in 1584 na een gezamenlijke werkmaaltijd met de Vader des Vaderlands de dood in de gedaante van Balthasar Gerards zijn verderfelijke werk had zien doen. Hij liet Saskia op twaalfjarige leeftijd als wees achter.
Ach, wat was dat allemaal verwarrend voor het nog jonge kind dat zich in het gezin van haar oudste zus zou ontwikkelen tot een eigenzinnige vrouw met een warm hart…. Geen wonder dat de jonge en gedreven Rembrandt van Rijn als een blok viel voor de vrolijke en uitdagende vrouw die hij in 1634 tot zijn liefhebbende echtgenote mocht maken.
Na als kind met veel verdriet te zijn geconfronteerd, viel Saskia met de liefde van de schilder die al naam begon te maken, een groot geluk ten deel want betoverd was hij en betoverd zou hij altijd door haar blijven, ook na haar dood. Keer op keer legde hij haar vol trots vast op doek en papier want ze was niet alleen zijn mooie, innig geliefde vrouw maar ook zijn muze.
Het leek wel of het geluk hun niet was gegund, driemaal moesten de echtelieden een kind begraven, driemaal was de wanhoop nabij. Toen uiteindelijk in 1641 hun zoontje Titus werd geboren en in leven bleef, leek het tij zich te keren, maar niets was minder waar……
In 1642 sloeg het noodlot opnieuw toe, weer klopte de dood aan de deur van het echtpaar van Rijn en nu werd de jonge moeder het slachtoffer, vermoedelijk geveld door tuberculose, een ontgoochelde en ontroostbare Rembrandt achterlatend.
In zijn werk leeft zij voort en ook in de voorstellingen en films van vier gedreven hedendaagse musici is Saskia zelfs in levende lijve waar te nemen, getalenteerd en gepassioneerd als zij, die dit jaar vierhonderd jaar geleden het levenslicht zag, in werkelijkheid ook was.
drs. Natascha Bär, kunsthistorica
maart 2012
She wouldn’t live to see the age of thirty, the little girl that was baptised on August 2, 1612 as the eighth child in Rombertus van Uylenburgh’s and Sjoukje Ozinga’s family. How happy the parents were with their last child! But their happiness wouldn’t last long, for death struck quickly. Mother passed away when little Saskia was seven.
Her father was mayor of Leeuwarden and William the Silent’s legal adviser, who, in 1584, after a shared working dinner with the Father of the Nation, had witnessed death do its pestiferous work at the hands of Balthasar Gerards.
He left Saskia orphaned at the age of twelve. How confusing it all was for the still young child who, in her eldest sister’s family, would develop into a wilful woman with a warm heart...No wonder the young and passionate Rembrandt van Rijn fell madly in love with the cheerful and enticing woman whom he would make his beloved wife in 1634. Having been confronted with a lot of sadness in her childhood, a great happiness befell Saskia with the love of the painter who was already starting to build a name for himself, for enchanted he was and enchanted by her he would always remain, also after her death. Time and again he proudly captured her on canvas and on paper, for she was not only his beautiful, innermost beloved wife but also his muse.
It seemed as if happiness wasn’t meant to be for them, three times the wedded couple had to bury a child, three times they were on the brink of despair. When finally in 1641 their son Titus was born and survived, the tide seemed to turn, but nothing could have been further from the truth.
In 1642 fate struck again, again death came knocking on the van Rijn couple’s door and this time the young mother was the victim, presumably felled by tuberculosis, leaving behind a disillusioned and inconsolable Rembrandt. In his work, she lives on, and in the presentations and films by four driven contemporary musicians, Saskia is even represented in the flesh, gifted and passionate like she, who came into the world four hundred years ago this year, was in reality.
MA Natascha Bär, art historian
March 2012
