Door Vondel gehekeld in Een Otter in 't Bolwerck:

Mocht Smout nou op de preecstoel staen,

Hoe sou haer dan de Hagel slaen,

Jan-rap, in stee van Monckelbaen,

Sou plongdren d'Acadeemy.

Smout dichtte liederen, aan het Hooglied ontleend, die hij aan Tesselschade aanbood.

Ook stelde hij Psalmen ‘na de reghelen der Musyck op rijm.’

Adriaan Joriszoon Smout, (1580-1646), was een Nederlands predikant die een grote rol speelde in het godsdienstig conflict dat de protestanten verdeelde in de eerste decennia van de 17e eeuw.

Smout studeerde theologie in Leiden tussen 1595 en 1600, waarna hij terugkeerde naar Rotterdam. Van 1604 tot 1606 was hij predikant in Rhoon, daarna lijkt hij hulppredikant te zijn geweest van de orthodoxe dominee Cornelius Geselius. In 1609 werd hij predikant te Delfshaven. Na de mislukking in 1613 van de "Schriftuurlijke conferentie" tussen Remonstranten en Contra-Remonstranten in Delft mengde Smout zich in de strijd met een pamflet. Op de vraag of vijf ter conferentie besproken punten de zaligheid, en dus de kern van het geloof, raakten, antwoordde hij met een "Schriftuerlic Ja". Van de Staten van Holland eiste hij een meer strikte handhaving van de religie door het opleggen van de doodstraf voor Godslastering en ketterij. Hierop werd Smout door de Staten van Holland verbannen naar 's Gravenzande.

In 1618 werd door het ingrijpen van prins Maurits de strijd beslist in het voordeel van de Contra's. De verbanning van Smout werd opgeheven, en in september 1620 kreeg hij beroep in Amsterdam, waar de Contra-Remonstranten de boventoon voerden. Met zijn collega's Trigland en Cloppenborch oefende hij grote invloed uit op de vroedschap. Die invloed leidde in 1622 tot de sluiting van de Nederduitse Academie van Samuel Coster, waarmee de dominees vooral de doopsgezinde dichter Joost van den Vondel in het geweer brachten. Menig hekeldicht wijdde deze aan het drietal, waarbij Smout werd aangeduid als "haantje dickkop vande Mase". Voorlopig kraaide dat haantje victorie, en vooral 's zondags op de kansel als hij zijn gehoor aanmoedigde tot geloofsijver en strijd tegen alles dat buiten het bereik van de gereformeerde kerk viel. Keer op keer eiste hij van de politiek een handhaving van het verbod op samenkomst van Remonstranten.

Op 13 en 14 april 1626 werd de woning van een Arminiaan volkomen verwoest door een menigte die daartoe was opgehitst door ds. Smout. Deze prees de daders de zondag daarop vanaf de kansel als "Instrumenten die God gebruyckt en aandrijft tot dit gants noodige werck, de verstrooringh der ketterije".

In 1627 kreeg Amsterdam een meer liberaal stadsbestuur, waarna er spanningen ontstonden over het handhaven van de "ware religie". Smout preekte tegen de burgemeesters en ging zover te zeggen, "dat men zulke slappe overheden met een schip nae de Volewijk (galgenveld) behoorde te vaeren, om ze door een hennepe venster te leeren starrekijken".Sinds dat bekend was geworden, woonden elke zondag een paar leden van de Vroedschap de dienst van Smout bij. Ter verantwoording geroepen en geconfronteerd met zijn eigen woorden zei hij: ‘Mijne Heeren, valt God alsnoch te voet ende bidt Hem om vergiffenis, desisteert ook [= ziet ook af] van uwe begonnen proceduren, want anders doende, sult gij u en uwe kinderen om hals brengen.Ten slotte werd hij op 7 januari 1630 de stad uitgezet.

Smout had een enorme bibliotheek, en verdiepte zich in zijn studentenjaren ook in de wereldlijke muziek van zijn tijd en daarvoor. Hij geldt als de samensteller van het "Luitboek van Thysius", een liedbundel die door Joannes Thysius na de dood van Smout in 1746 werd aangekocht uit de veiling van diens boekerij.

Voorlooper, Over Adriani Smoutii schriftuerlyck jae, dienende tot openinge ende recht verstandt van synen Toe-eyghen-Brief aen de E.M. Heeren Staten, aengaende de questie: Of de vyf verschillighe poincten de salicheyt raecken of niet. Ghestelt door eenen Lief-hebber der waerheyt, tot dienste van alle ghetrouwe ondersaten ende vreed-lievende menschen hier te lande.

Original and only edition of an anonymous pamphlet on religious matters as advocated by the Remonstrants, published in answer to a strictly orthodox pamphlet by the ultra-orthodox minister Adraan Smout (Rotterdam ca. 1580-1646). Smout had published a pamphlet in 1613: Schriftverlic Ja over de vraghe, of leer-pointen ... het fondament der salicheyt raken ofte niet. Teghen het onschriftmatich neen ende zegghen van zommighe dat d'opinien van beide partijen ... bestaen kunnen (Schiedam, 1613; Knuttel 2072). He had dedicated his pamphlet to the - at that time Remonstrant inclined - States of Holland, to which he inter alia maintained that they should punish heresy, blasphemy etc. with the death penalty. The States, as the magistrate of Rotterdam (which had forbidden the publication of the pamphlet), were not amused and Smout was banished to 's-Gravezande. 

Smout had written his incited text after the so-called 'Scriptural Conference', held at Delft in 1613 at the instigation of Count Willem Lodewijk of Orange. Participants had been the Remonstrants Uitenbogaert, Grevinchoven, and van der Borre at one side, and the orthodox, Contra-Remonstrants Bogardus, Becius, and Festus Hommius at the other. Five examples of difference in opinion were discussed and the answers to these differences ('yes' or 'no') touched the fundaments of the reformed religion. The conference did not solve the questions, and the conflict between the two groups only was sharpened. 

The present pamphlet, in mild but firm language, pleads for tolerance and peace within the Dutch Church, i.c for a Remonstrant 'no' in stead of Smout's 'yes'.

Smout was called to Amsterdam in 1620 and was minister there till in 1630 he was removed by the Amsterdam magistrate to the pleasure of Vondel who has mocked Smout many times.

The enormous ‘Thysius Lutebook’, copied by Adriaen Smout at Leiden, exemplifies cross-Channel exchanges, with nearly a third of its some 626 pieces being of English origin (19 for lute ensemble). Compiled by Adriaen Smout from Rotterdam between the years 1595-1646, the book is a complete international repertoire comprised of Italian dances such as passamezzi and galliardas, fancies, intabulations of madrigals, chansons and motets, psalms and English, French and Dutch ballads and dances. It includes lute music by John Dowland, John Johnson, Thomas Morley, Thomas Robinson, Robin Jones and others, arrangements of chansons by Thomas Crecquillon, Pierre Sandrin, Clemens non Papa, Claudin de Sermisy and Orlando di Lasso, madrigals by Palestrina, Ferretti and Noë Faignient, motets by Peter Phillips, Pietro Lappi, Arcangelo Bussoni, Giulio Belli and others, psalm settings by Jan Pietersz Sweelinck, Claudin le Jeune and Claude Goudimel, and many anonymous settings of ballads and dances. Smout also showed great interest in popular culture and included many peasant ditties and light-hearted song tunes.

All music has been notated in seven-line French lute tablature.

De schrijver van het luitboek was Adriaen Smout (1578/79-1646). Smout studeerde rond 1600 in Leiden, en is toen hoogstwaarschijnlijk begonnen met het opschrijven van en rubriceren van luitmuziek. Dat deden wel meer studenten in Europa, maar de meesten hielden er na hun studietijd weer mee op. Smout, die zelf luit speelde, is er zijn hele leven mee doorgegaan, ook toen hij een doorgewinterde contraremonstrantse dominee was geworden, die met zijn geloofsijver – op ketterij en godslastering moest de doodstraf staan - venijnige hekeldichten van Vondel over zich heeft afgeroepen. Uiteindelijk heeft het Amsterdamse stadsbestuur hem op de trekschuit gezet en verbannen

Ds. Adriaen Smout riep op Tweede Paasdag 1626 op tot geweld bij een huis aan de Oudeschans waar remonstranten hun diensten hielden.

Ds. Adriaen Smout - Flow my tears - Dowland set by Thomas Morley

RIJKSSTUDIO PAINTINGS WITH MUSICAL INSTRUMENTS - LUTE, HARPSICHORD & VIRGINAL  -  ENLARGE WITH MUSIC - OPTIMIZED FOR IPAD - CLICK ON THE PAINTING TO ENLARGE

MUSICK’S MONUMENT AUDIO RECORDINGS